Het leek er in december even op dat president Donald Trump daadwerkelijk de Amerikaanse troepen uit Syrië zou terugtrekken. Uiteindelijk overrulede nationale veiligheidsadviseur John Bolton hem echter.
Bolton stelde in Israël namelijk dat er twee voorwaarden zijn voor de Amerikaanse terugtrekking uit Syrië. Ten eerste dat men er zeker van is dat ISIS helemaal verslagen is. Ten tweede dat Turkije garandeert de Syrisch-Koerdische YPG-militie niet aan te vallen. Van beide voorwaarden is het volstrekt onwaarschijnlijk dat ze vervuld worden. Tweeduizend Amerikaanse militairen volstaan immers niet om uit te sluiten dat de restanten van ISIS in Syrië actief blijven. En de Turkse regering zal geen nieuwe campagne tegen de YPG beginnen zolang de Amerikanen er zijn. Maar niemand kan van Ankara verlangen garanties voor de toekomst af te geven om de Syrische PKK-tak zijn gang te laten gaan. Dit impliceert dat de Amerikanen voor onbepaalde tijd in Syrië aanwezig kunnen blijven, zoals ze dit bijvoorbeeld ook in Afghanistan doen.
YPG-PYD
Amerikaanse terugtrekking uit Syrië zou een prikkel voor de YPG-PYD zijn geweest om tafel te gaan met Damascus. Het herstel van het gezag van Damascus in het noordoosten van Syrië zou ook de Turkse zorgen goeddeels wegnemen. De blijvende Amerikaanse militaire aanwezigheid zal de Koerdische groepering daarentegen stimuleren om haar posities in Noordoost-Syrië te bestendigen. Posities overigens die zich verder buiten het traditionele Koerdische vestigingsgebied uitstrekken. De voormalige Britse ambassadeur Peter Ford wijst er bovendien op dat de Amerikaanse speciale gezant James Jeffrey de opdracht heeft de Koerden van iedere overeenkomst met Damascus of de Russen te weerhouden. Hiermee verzekeren de interventionisten in de Amerikaanse regering zich ervan dat aan Boltons tweede voorwaarde nooit voldaan wordt.
Israël/Iran
In feite voegde Bolton er in Israël nog een derde voorwaarde aan toe, namelijk dat voor Amerikaanse terugtrekking “de veiligheid van Israël en andere vrienden in de regio” gegarandeerd moet zijn. Dus zelfs in het zeer onwaarschijnlijke geval dat de andere twee voorwaarden vervuld zouden worden, hoeft Netanyahu maar een kik te geven of de Amerikaanse terugtrekking gaat alsnog niet door.
Senator Lindsey Graham, die de traditie van John McCain voortzet, stelde dan ook dat ook het terugdringen van Iran een doelstelling is van de Amerikaanse aanwezigheid in Syrië. Bolton, die banden onderhoudt met de terroristische Moedjahedien e-Khalk-beweging die de Iraanse regering omver wil werpen, zal maar al te graag ook uit dit vaatje tappen.
Dit is opnieuw een voorwaarde die nooit helemaal vervuld zal worden. Onder Russische bemiddeling is het reeds zo dat Iraanse militairen zich niet meer in die gebieden bevinden vanwaaruit ze maar enigszins denkbaar een bedreiging zouden kunnen vormen voor Israël of de door Israël bezette Golanhoogte. Maar ook als er zich niet één Iraanse militair meer op Syrisch grondgebied zou bevinden, kan men altijd nog argumenteren dat Amerikaanse militairen aanwezig moeten blijven om terugkeer van de Iraniërs te voorkomen. Feit blijft immers dat Damascus het nodige aan Teheran, als een van de weinige effectieve bondgenoten, te danken heeft en beide landen elkaar ook economisch nodig hebben. Iran heeft een veel groter en directer belang in Syrië dan Amerika, dat er vooral de doelstelling heeft de aspiraties van anderen te dwarsbomen.
Toekomst van Syrië
Hoewel Trump stelde dat terugtrekking uit Syrië nog steeds de bedoeling is, is Bolton er in feite in geslaagd een woud aan voorwaarden te scheppen waardoor de Amerikaanse troepen eindeloos kunnen blijven. Een ‘Noord-Syrische staat’ onder Koerdische leiding zal er evengoed niet komen, maar de Amerikanen kunnen de tientallen millitaire bases en vliegvelden die ze in de regio aangelegd hebben behouden. Hiermee zetten ze niet alleen Assad de voet dwars, door de facto een deel van het Syrische territorium illegaal te bezetten, maar dwarsbomen ze ook de aspiraties van Rusland, Turkije en Iran in de regio en het economisch opnieuw opbloeien ervan.
Dat de VS niet om de toekomst van Syrië geven, blijkt ook wel uit hun opstelling in het diplomatieke proces. De vorige Amerikaanse regering begon al op de verkeerde voet door Iran van de VN-vredesbesprekingen uit te sluiten, omdat Teheran geen regime change in Damascus als voorwaarde voor de besprekingen wilde accepteren. De huidige Amerikaanse regering heeft hier nog een flinke schep bovenop gedaan. Zodoende hebben de vredesbesprekingen in Genève dan ook fors aan betekenis ingeboet, ten gunste van de besprekingen in Astana, waar Rusland, Turkije en Iran bij betrokken zijn. Hoewel Trump tijdens de campagne goede sier maakte met uitspraken die deden vermoeden dat er een minder interventionistisch buitenlandbeleid zou komen, blijkt hij eenmaal verkozen, ondanks zijn ruime bevoegdheden op dit gebied, niet in staat deze beloftes ook waar te maken. Trumps retoriek was mooi, maar het ontbrak hem aan het inzicht om de juiste mensen aan boord te halen om er effectief beleid van te maken.